مسائل مربوط به آموزش کودکان معلول

[نارون]

سلام

در اینجا مقالات و منابع مختلف مربوط به آموزش کودکان معلول قرار داده میشود چرا که آموزش و تحصیلات اهمیت زیادی برای کودکان معلول و خانواده‌های آنها دارد. به امید اینکه هیچ کودکی از تحصیل و امکانات آموزشی محروم نباشد gol

[نارون]

تحصیل کودکان معلول

در جهان کشورهای زیادی وجودی دارد که بیش از ۹۸ درصد کودکان معلول در آنها به امکانات آموزشی دسترسی ندارند. تحصیلات برای کودکان معلول می‌تواند یک شاهراه باشد و اهمیت آن حتی نسبت به کودکان غیرمعلول بیشتر است. عواملی مانند برنامه‌های آموزشی قدیمی، معيارهای ارزیابی انعطاف‌ناپذیر، معلمان با دانش کم، منابع آموزشی ضعیف و قابل دسترس نبودن ساختمانها است که منجر به دور افتادن کودکان معلول از آموزش می‌شود.
در کشورهایی مثل ژاپن، آرژانتین و خیلی از کشورهای دیگر از شیوه ارزیابی پزشکی استفاده می‌کنند؛ بدین ترتیب که ابتدا بررسی می‌شود که آیا کودک مستحق تحصیلات است یا نه و اگر باشد، نوع آموزش موردنیاز برای او تعیین می‌شود. این روش نوع مدرسه‌ای که کودک می‌تواند شرکت کند را مشخص می‌نماید. اما در این روش معمولا نظرات کودک و والدین او و نیازها و قابلیتهای واقعی کودک نادیده گرفته می‌شود. مدارس خاص هم تعداد محدودی هستند و فاصله آنها از خانه خانواده‌ها دور است.
هدف اصلی در رویکردهای جدید ایجاد امکان تحصیل در مدارس محلی و با تأکید بر معیارهایی مثل تبعیض آمیز نبودن، توجه به علایق کودک و شنیده شدن نظرات او می‌باشد.

منبع

[نارون]

کارشناسان ناتوانی یادگیری می گویند که مدرسه و یا درمانگاه تنها محیطهایی نیستند که کودکان یاد میگیرند بلکه یادگیری در خانه طی تعاملشان با خانواده و دوستان ادامه می­یابد. معمولا خانه یک محیط راحت تر برای یادگیری است و کودک فشار کمتری احساس میکند و نسبت به معلم یا متخصصین با اعضای خانواده و دوستان ارتباط آسان­تر برقرار میکند. کارشناسان ناتوانی یادگیری توصیه میکنند پدر و مادر با استفاده از بازی ها، میتوانند تجربه یادگیری در یک محیط سرگرم کننده و غیر رسمی را برای کودک خود فرهم آورند. مهارت های اجتماعی ویادگیری طی بازی با اعضای خانواده و دوستان و در محیطی آرام تقویت میشود. پیدا کردن بازی برای یادگیری کودکان معلول روشی عالی برای کمک به آنها و تمرین مهارت های مهم محسوب میشود. یک بازی باید علاوه بر تقویت مهارت های یادگیری و اجتماعی، برای کودک سرگرم کننده و آرامش بخش نیز باشد. البته بعضی از بازیها در مدارس و کودکستانها و برای سنین مختلف نیز قابل استفاده است. در ادامه بازیهایی معرفی خواهد شد که میتواند به کودکان با معلولیت جسمی یا یادگیری کمک نماید

1ـ چند عمل
فرد بزرگتر وارد اتاق شود و به مدت سه دقیقه چندین فعالیت انجام میدهد (مثلا نشستن، بلندشدن، چرخیدن، برداشتن وسیله های مختلف و ...) و از کودک بخواهند به ترتیب این فعالیتها را نام ببرد.


2ـ جملات به ترتیب حروف الفبا
به کودکان کاغذ و قلم بدید و از آنها بخواهید تا جایی که میتوانند جمله ای بزرگ بنویسند به طوریکه حرف ابتدایی کلمات این جمله به ترتیب حروف الفبا باشد: کلمه اول با الف، کلمه دوم با ب و به همین ترتیب. برنده کسی است که بلندترین جمله را با ترتیب درست نوشته باشد. به همین ترتیب میتوان از آنها خواست که داستانی بگویند.
یا راه دیگر این است که کسی حرفی را تعیین کند و همه بزرگترین جمله ممکن را با کلماتی که با آن حرف شروع میشود بسازند و بعد نفر برنده (کسی که بلندترین جمله درست رانوشته) حرف بعد را تعیین کند.


3ـ گاز گرفتن کلوچه (یا سیب)
تعدادی کلوچه (یا سیب) را با نخ آویزان کنید و از کودکان بخواهید بدون استفاده از دست آن را بخورد.

ادامه دارد ...

منبع

[samira]

ممنون نارون جان مطالبت خيلي آموزنده و مفيد هستند...در مدرسه اي كه من مشغول هستم به

كودكان استثنايي آموزش داده ميشود...همچنين علاوه بر آموزش خدماتي مثل گفتاردرماني و

كاردرماني هم ارائه ميشود.من خودم دوران ابتدايي،راهنمايي و دبيرستان رادرمدارس استثنايي

گذراندمالبته آموزش بر مبناي ديگرمدارس عادي بودفقط محيط مناسب سازي شده بود

اين وبلاگ به معرفي بيشتر اين مدرسه ميپردازد...

http://horspecialneedschool.blogfa.com/

[پونه]

سمیران جان سلام.
مطالبت خیلی آموزنده بود و مضاف بر این من اصلاٌ باورم نمیشد تو ایران هم مدارسی که مناسب بچه های با هوش عادی ولی دچار مشکلی جسمی هستند وجود داشته باشه.
کاش میدونستی تو کرج هم چنین مدارسی وجود داره یا نه چون دخترم سال دیگه باید بره مدرسه کلی جستجو کردم تاکنون چنین مدرسه ای تو کرج پیدا نکردم درحالیکه تهران وجود داره.

انشاءالله همیشه موفق و شاد باشی

[papar]

بابا دستتون درد نکنه . . . من نبودم چه تاپیکای توپی ایجاد کردین

[samira]

سمیران جان سلام.
مطالبت خیلی آموزنده بود و مضاف بر این من اصلاٌ باورم نمیشد تو ایران هم مدارسی که مناسب بچه های با هوش عادی ولی دچار مشکلی جسمی هستند وجود داشته باشه.
کاش میدونستی تو کرج هم چنین مدارسی وجود داره یا نه چون دخترم سال دیگه باید بره مدرسه کلی جستجو کردم تاکنون چنین مدرسه ای تو کرج پیدا نکردم درحالیکه تهران وجود داره.

انشاءالله همیشه موفق و شاد باشی

سلام پونه خانم

خانواده ي من هم چنين مشكلي را 14-15سال پيش داشتند.ما دريكي از شهرستانهاي اطراف

اصفهان زندگي ميكرديم كه چنين مدارسي وجود نداشت اما وقتي پدر و مادرم متوجه شدندكه اين

مدرسه در اصفهان هست بخاطرپيشرفت من اسباب كشي كرده و به اصفهان آمدندمن هميشه

آنها رابخاطر اين كارشان تحسين كردم و از اين بابت خيلي خوشحالم.اما شما اگر اين سوالتان را

در وبلاگي كه آدرسش را دادم مطرح كنيد مدير اين مدرسه بهتر ميتوانندبه شماكمك كنندgol

[najmeh69]

مناسب سازي محيط اموزشي به لحاظ روحي از هرنظري مهمتره،چون كه بچه ها نياز به رو حيه ي بالايي دارن تا بتونن توي تحصيلاتشون موفق باشن.مدارس استثنايي اصفهان خيلي به لحاظ محيطي و اموزشي خوب بود.بهترين حسنش هم اين بود كه همه ي بچه ها همديگه رو به لحاظ روحي درك ميكردند.بخاطره همين خيلي موفق بودن!!!

[پونه]

سمیراجان سلام.
متشکرم از لطفت. واقعاٌ که والدین ستودنی داری.انشاءالله که همیشه خدواند پشت و پناه تو و خانواده محترمت باشد.
عزیزم من به قدری از کاردرمانگرهای ناشی در روند درمان دخترم آسیب دیدم که حال حاضر نیستم کرج را صرفاٌ به جهت کاردرمانگر توانایی که دارد و به دخترم بسیار کمک نمود، ترک نمایم. چون بعد از کلی آزمون و خطا توانستم شخصی را بیابم که به کارش کاملاٌ مسلط است.
موفقیت تک تک اسپیشالی های عزیز را از خداوند خواستارم.

باسپاس فراوان
پونه

[نارون]

ابونصر محمدبن طرخان‌بن اوزلع، در سال ۲۶۰ هجری قمری، در فاراب ترکستان چشم به جهان گشود و پس از گذراندن دوران کودکی در فاراب، راه سفر را پیش گرفت و به کسب دانش پرداخت و افزون بر ترکی، چندین زبان دیگر، از جمله فارسی و یونانی را فراگرفت. وی سپس به بغداد - که در آن دوران مهدعلم و فرهنگ بود - رفت و برای تحصیل منطق و فلسفه در آن سازمان رحل اقامت افکند و پس از کوشش بسیار به مراحل عالی علمی رسید. وی تعداد بسیاری از کتابهایش را در آنجا به نگارش درآورد. دوران بعدی زندگی فارابی در دمشق در حمایت سیف‌الدوله و درباره وی با تکریم خاص گذشت و در ماه رجب سال ۳۳۹ هجری قمری در دمشق درگذشت. آثار و تالیفات وی بسیار و در منابع موثق، حدود ۱۳۰ رساله و کتاب از وی نام برده شده است.‌

● هدف تعلیم و تربیت‌
بنابر دیدگاه فارابی هدف از تعلیم و تربیت، اعتدال در قوای شهریه، غضبیه و انقیاد آنها نسبت به عقل است بنابراین ساختن شخصیت معتدلی که قوه عاقله و ناطقه آن بر قوای دیگر حاکمیت داشته باشد و هدف اخلاق و تعلیم و تربیت است وی در مورد شهوت و غضب می‌گوید: این‌ها به طور ذاتی خیر یا شر نیستند بلکه خوبی و بدی آنها وابسته به این است که در خدمت عقل و سعادت حقیقی باشند یا نباشند. تعلیم و تربیت در بینش فارابی از نظر اهداف یک اجتماع کامل است. به همین دلیل است که فارابی همواره اخلاق و تعلیم و تربیت را به عنوان زیرمجموعه مباحث سیاست و اجتماع مطرح می‌کند. در زمینه تعلیم و تربیت فارابی معتقد است که انسان‌ها و کودکان ضمن اینکه از آمادگی‌ها و امور فطری مشترکی برخوردارند، تفاوت‌های فردی میان آنها نیز اهمیت بسیار دارد. وی معتقد است انسان به صورت طبیعی برای تکامل و رشد نیازمند معلم و مربی است و ارشاد و تعلیم تاثیر اساسی در ساختار شخصیت دارد.
این فیلسوف معتقد است ویژگی‌های محل سکونت و ساختمانی در شخصیت و تربیت انسان موثر هستند و می‌گوید: مساکن و ساختمان‌ها در ساکنانشان گاهی‌خویهای متغایر تولید می‌کند.‌
وی معتقد است براساس تفاوت‌های فردی هر کس را باید مهارت و حرفه‌ای خاص آموخت و آماده کرد و این از کودکی باید آغاز گردد. باتوجه به آنچه گذشت می‌توان گفت: تعلیم و تربیت از دیدگاه معلم ثانی عبارت است از: هدایت فرد به وسیله فیلسوف و حکیم برای عضویت در مدینه فاضله برای دستیابی به سعادت و کمال اول در این دنیا و کمال نهایی در آخرت.
● برنامه آموزش‌
فارابی نقش دولت را در برنامه‌ریزی تعلیم و تربیت موثر می‌داند و معتقد است که فضائل و نیکوکاری در یک جامعه به وسیله حکومت انجام می‌شود. وی تربیت را بیش از هر چیز وظیفه دولت و حاکم می‌داند. فارابی به ‌آموزش عمومی و اختصاصی معتقد است به طوری که همه افراد جامعه برای شکوفایی فکری خود در جهت ایفای نقش خویش در جامعه باید به تعلیم و تربیت دسترسی داشته باشند علاوه بر آموزش عمومی، فارابی از توجه به آموزش‌های اختصاصی نیز غافل نیست و اشاره می‌کند که در مدینه فاضله هر یک از افراد <صناعات واحدی> را به دست می‌گیرند زیرا ‌آمادگی و استعداد افراد مختلف است. فارابی معتقد است که آموزش و پرورش در سال‌های نخست یادگیری باید بر حواس کودک متمرکز باشد بدین ترتیب آموزش از جسم محسوس و قابل لمس آغاز می‌شود. فارابی در برنامه آموزش، شعر، موسیقی و بازی را موثر می‌داند. شعر و موسیقی از نظر فارابی برای ترویج ارزشها و فضائل اخلاقی دینی در جامعه قابل اهمیت هستند، فارابی به اهمیت بازی برای کودکان اشاره کرده و معتقد است که بازی به خودی خود، هدف نیست بلکه اهمیت آن در رابطه با هدفی است که موردنظر است. باتوجه به سخنان فارابی، دروسی که انسان باید فراگیرد و با اهمیت است، عبارتند از: زمان، منطق، علم حساب، هندسه، علوم طبیعی، علم‌النفس، الهیات، انسان‌شناسی یا علم مدنی (شامل علم اخلاق و علم سیاست).
‌● روش آموزش ‌
فارابی به روش مبتنی بر استنباط و فهم اعتقاد دارد به عبارتی هر عملی قبل از این که انجام شود، باید درک و فهمیده شود به عبارت دیگر قبل از این که فرد به علم عملی یعنی انجام دادن فعل و عملی بپردازد باید آن نظریه و دیدگاه را درک کرده و بفهمد. فارابی در دیدگاه‌هایش به روش تجربی و مشاهده برای کشف حقایق و معارف اهمیت خاص می‌دهد پس فارابی هم به دانش نظری و هم به تجربه و مشاهده اهمیت می‌دهد. فارابی روش عادت و تکرار را در یادگیری مخصوصا کسب خصائل اخلاقی، مفید می‌داند. وی می‌گوید: انسان می‌تواند بااراده، خلق خود را چه خوب باشد و چه بد، تغییر دهد و به ضد آن اخلاق برسد و این کار از راه عادت انجام می‌گیرد.‌

فارابی در تحصیل السعاده به روش عملی نیز اشاره داشته و معتقد است که شهروندان را باید به روشهای عملی عادت داد. فارابی به روش تشویق و تنبیه نیز اشاره کرده است زیرا تشویق و تنبیه نقش بسیاری در برانگیختن یا بازداشتن افراد دارد. فارابی برای بازداشتن فرد از کار زشت و ناشایست سه مرحله را درنظر می‌گیرد که بدین شرح است: در مراحل اولیه توصیه می‌کند که با نشان دادن لذت‌های دیگر و بهتر، جلوی اعمال زشت گرفته شود.
در صورت تکرار این اعمال، وی ترس و اندوه و تحت فشار قراردادن را توصیه می‌کند، در صورت تکرار عمل زشت و مفید واقع‌نشدن روشهای مذکور، تنبیه الزامی است.
● دانش‌آموز و تربیت او
فارابی عقل فعال را سرچشمه علوم و معارف می‌داند که انسان با اتصال به او می‌تواند به تمام علوم و معارف دست پیدا کند و از این طریق به سعادت برسد. بنابراین دانش‌آموز باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا به این منبع عظیم علم، متصل شود و از پرتو نور او، چشم خود را روشن کند.
● تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان‌
در آموزش باید به تفاوت‌های فردی دانش‌‌آموزان توجه کرد زیرا از لحاظ استعداد و گرایش به علوم و صنایع با یکدیگر تفاوت دارند. و در درون هر قوم نیز، تفاوت‌های فردی یا گروهی باید ملاحظه شود تا تعلیم و تربیت به نحو سودمندی صورت پذیرد.‌
● توجه به علاقه انگیزه و رغبت دانش‌آموزان‌
فارابی در کتاب <التنبیه علی السعاده> به انگیزه و رغبت به عنوان محرک درک و انجام امور توجه داشته و می‌گوید: باید وسیله‌ای را بشناسیم که با به کارگیری آن جذب از یک طرف به طرف دیگر، یا به وسط بر ما آسان شود، زیرا تفکر به تنهایی بدون این وسیله چه بسا کافی نباشد. فارابی به علاقه انسان در یادگیری بسیار اهمیت می‌دهد و آن را عامل ‌ترقی می‌داند.
نگارنده: نرجس خاتون حاتمی کارشناس تعلیم و تربیت‌
منبع