«نتیکت» یا «آداب معاشرت شبکه‌ای»، مجموعه باید‌ها و نباید‌هایی است که در شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات آنلاین وجود دارد.
قانون طلاییِ آداب معاشرت اینترنتی هم مثل زندگی اجتماعی‌ست. یعنی آن‌که باید مراقب گفتار خود باشیم تا کسی را آزار ندهیم.
وقتی روبروی مانتیور نشسته ایم و انگشتان‌مان بر روی کیبورد است، خیلی طبیعی‌ست که داشتنِ هوای آن‌هایی را که آن طرف هستند و آن‌ها را نمی بینیم کمی سخت‌تر می‌شود.
اگر این مساله دغدغه شما بوده که چه کنیم که این آزردگی که در لحظه اول خود را نشان نمی‌دهد کمتر رخ بدهد و این عمل ناشایست از طرف ما صورت نگیرد، درست کلیک کرده‌اید. این مطلب درباره قواعدی‌ست که همین هدف را دنبال می‌کند.
تا به حال شده که از فردی که می‌شناخته‌اید، رفتاری در فضای مجازی دیدید که شما را شوکه کرده و آزرده؟
این یک مساله‌ی مهم در زندگی آنلاین است که چطور می‌توانیم آزردگی را در فضای مجازی به حداقل ممکن برسانیم.
برخی قوانین مهم در این رابطه را که می‌تواند یاری دهنده ما باشد تا شخصیت خود را در فضای مجازی بیشتر حفظ کنیم در پی‌آید، این‌ها سوزن هایی‌ست که بهتر است به خودمان بزنیم تا کسی با جوالدوز روبرو نشود!
نخست- نخستین قانون، همان‌قدر که مورد تازه ای نیست، مهم است؛ احترام به دیگران و دغدغه‌هایشان.
این احترام معادل ساکت بودن شما نیست. بلکه به این معناست که می‌بایست به شخصیت آنلاین هر کاربری احترام گذاشت. هر کس به واسطه‌ی کاربر بودنش، شایسته احترامی‌ست. پس در سخن گفتن با او و برخوردهایی که در پست الکترونیک، شبکه‌های اجتماعی، سرویس‌های پیام رسانی و امثال آن داریم بهتر است حواس‌مان به «حق آزادی عمل، حق رفتار آزادانه در چارچوب حقوق دیگران و گفتار» او باشد.
دوم- تا جایی که می‌توانید و خطری شما را تهدید نمی‌کند. از نام حقیقی خود استفاده کنید. با این‌کار، مسوولیت حرف‌هایی که می‌زنید را بر عهده بگیرید. این موجب می‌شود کسی به هویت شما شک نکند و احترام شما هم بیشتر حفظ شود.
سوم- شهروند پاسخ‌گوی دنیای دیجیتال باشیم. چه فرقی می‌کند این را چطور تعبیر کنیم ؟ این‌که حتما پاسخ هر ایمیلی را هرچند کوتاه، لازم است بنویسیم یا برای مثال، این‌که نسبت به رفتار و عمل خود در شبکه‌های اجتماعی پاسخگو باشیم. هر دوی این‌ها لازم است و به بالا رفتن اعتبار ما در فضای مجازی کمک می‌کند.
چهارم- اگر می‌خواهیم یک کاربر معتبر باشیم و البته خودمان هم مرعوب اعتبار سایت‌ها و فضاهای مختلف آنلاین نشویم، لازم است در هر محیطی که وارد می‌شویم، نخست «قوانین» آن را بخوانیم. این قوانین که ویژه آن محیط خاص است، به طور معمول با عنوان «Policy» مشخص شده اند. هر گاه ایمیلی باز می‌کنیم، از سرویس تازه‌ای استفاده می‌کنیم یا عضو شبکه‌ای اجتماعی می‌شویم، فرض بر این است که ما این قوانین را پذیرفته‌ایم. آگاهی نداشتن ما از سازو کارها و هنجار ها و آداب این سایت‌ها می تواند برای خودمان بسیار گران تمام شود. اگر ناخوانده امضا شوند، حکم چک‌های سفید-امضایی را دارند که هر لحظه می‌توانند ما را به خاک سیاه بنشانند. خاکی سیاهی شاید به قیمت از دست دادن آدرس اینترنتی که سال‌ها از آن استفاده می‌کنیم یا زیر سوال رفتن هویت آنلاین ما در شبکه‌هایی مانند فیس بوک.
پنجم- شوخی خوب است، اما گاهی شوخی‌ها به طعنه می‌ماند. از این نوع شوخی‌ها حذر کنیم. ممکن است وقتی با یک نفر شوخی می‌کنید، مشکلی به وجود نیاید اما گاهی که در فیس بوک، مشغول شوخی کردن با دیگران هستیم، این از سوی خواننده‌های آن صفحه، می‌تواند به عنوان طعنه تلقی شده و او را آزار دهد. بهتر است از شوخی‌هایی که حالت متلک می‌گیرند، تا حد امکان پرهیز کرد.
ششم- راز مگو، گفتن ندارد. خیلی از ما در فضای مجازی از راز و رمز همدیگر خبر داریم.
اما دلیل نمی‌شود تا آن‌ها را در محیطی که دیگران وجود دارد افشا کنیم. از این گذشته باید از اشاره به آن‌ها طوری که تنها خود فرد آن را بفهمد هم خودداری کنیم. رازدار باشیم. چرا که ممکن است هرگونه اشاره‌ای برای طرف مقابل تبعاتی داشته باشد که ما از آن بی‌خبر باشیم.
هفتم- در شبکه‌های اجتماعی، هر کامنت جایی و هر لایک، زمانی دارد. افرادی که به صفحه‌ای می‌آیند تا چیزی بخوانند، توقع ندارند کامنت شما درباره مورد دیگری باشد. دقت کنید که درست همان چیزی که سوال شده را جواب می‌دهید یا پرسش خود را جایی مطرح می‌کنید که مخصوص همان بحث است. لایک‌های خود را هم نخوانده پای چیزی نگذارید. مطالب را به دقت بخوانید. اگر فردی درباره دوستی پیام اندوهناکی گذاشته و عکس او را هم گذاشته، شاید او در کما باشد و این به صراحت نوشته نشده باشد، دلیلی ندارد پای این عکس درباره تکنیک عکاسی صحبت شود و نیازی نیست درباره کچلی سرِ فردی که نمی‌شناسیم نظر بدهیم.
هشتم- اختیار صفحات شخصی شما با خودتان است. می‌توانید هرچقدر می‌خواهید در آن محتوای تجاری بگذارید. اما از صفحات دیگران به عنوان فرصتی برای کسب درآمد استفاده نکنید. این روزها خیلی پیش می‌آید که موسسات و کمپانی‌های کوچک یا خسیس، زمانی که می‌‌خواهند بر روی شبکه‌های اجتماعی تبلیغات کنند آن‌ها را به افرادی می‌سپارند که در کامنت‌های دیگران پیام تبلیغاتی مشخصی را منتشر کنند. چنین نقشی را هیچ‌وقت بر عهده نگیرید. چنین کاری نه به نفع شماست و نه به نفع شرکت تبلیغ کننده. فکر نمی‌کنم هیچ کس راضی به دیدن پیام‌های ناخواسته‌ی شما باشد و یا از دیدن آن‌ها حس خوبی به او دست بدهد. ضد تبلیغ، گاهی به همین سادگی اتفاق می‌افتد و اعتبار تبلیغ کننده را هم زیر سوال می‌برد.
نهم- امکانات و سرعتِ اینترنت را فراموش نکنید. اگر خارج از ایران هستید و طرف مقابل شما کاربری داخل ایران است، طبیعی‌ست که نتوان از او انتظار داشت پاسخ پیام‌های فیس بوک خود را به سرعت پاسخ بگوید، این حق را برای او به رسمیت بشناسیم که دسترسی غیرقابل پیش‌بینی ای به اینترنت دارد. اگر کمی پاسخ دادنش دیر شد، به حساب پاسخگو نبودن یا بی توجهی‌اش نگذاریم.
دهم- کوتاه، زیباست. در اینترنت همه عجله دارند، اگر توییتر موفق است به خاطر ۱۴۰ کاراکتری بودن پیام‌هایی ست که از طریق آن منتشر می‌شود. دیگر دوران طولانی نویسی مطبوعات چاپی و طومار نویسی که هیچ، حالا دیگر کمتر کسی حال و حوصله خواندن وبلاگ‌هایی با نوشته‌هایی حدود ۶۰۰-۷۰۰ کلمه را هم دارد. تا می‌توانید کوتاه و مختصر بنویسید. تا خوانده شوید و واکنش‌های خوبی بگیرید.
یازدهم- این روزها دیگر بیشتر اقوام و آشنایان ما در شبکه‌های اجتماعی عضوند. روزی نیست که پیر یا نوجوانی پا به شبکه‌های اجتماعی نگذارد. افراد از سنین مختلف هر روز بر شمار کاربران می‌افزایند.
توقع بی‌جایی‌ست اگر بخواهیم همه از این قواعد و آداب معاشرت با خبر باشند. اگر زمانی این والدین ما بودند که به ما آداب معاشرت فضای اجتماعی اطراف‌مان را آموختند، حالا نوبت ما است که به سنین بالاتر این آداب را بیاموزیم. یادمان نرود که در اثر اشتباهات ما، آن‌ها راهی جز «بخشش» پیش روی خودشان نگذاشتند. اگر از افراد دیگر، مواردی دیدیم که آزارنده بود، کافی‌ست در پیامی خصوصی این را به آن‌ها یادآور شویم.
و اما:
موارد بالا را رعایت کرده‌اید؟ همیشه بهتر است که پیش از زدن روی دکمه‌ی «ارسال» یک بار دیگر همه جملات‌مان را بخوانیم، شاید چیزی از قلم افتاده باشد.
پاسخ با نقل قول